BẢN NGÃ LÀ GÌ? LÀM SAO PHÁ BỎ LỚP VỎ BỌC CỦA BẢN NGÃ?
03/07/2018 - 11:39
Lượt xem: 2216 lượt
Khi nói đến bản ngã hay cái tôi, hầu hết chúng ta thường nghĩ đến sự ngạo mạn hay máu sỹ diện hão. Thực ra, bản ngã không đơn thuần là sự thổi phồng thái quá về bản thân mà có thể được bộc lộ bởi cảm giác tự ti haychán ghét bản thân, bởi bản ngã là bất kỳ hình ảnh nào chúng ta tự gán ghép cho chính mình, cho ta cảm giác là ai đó. Cái ‘danh phận’ ấy có thể bắt nguồn từ những điều bạn tự nói với bản thân hay người khác nói về bạn mà bạn tin là sự thật.
Bản ngã giống như một lớp vỏ bảo vệ chắc chắn, giống như lớp cánh cứng của chú bọ rùa vậy. Lớp vỏ ấy là tấm áo giáp ngăn cách bạn với người khác và thế giới bên ngoài. Đó là sự chia tách, phân biệt: Đây là ta và kia là phần còn lại của vũ trụ và những người khác.
Cảm giác tách biệt này là một đặc tính cố hữu của bản ngã. Bản ngã thích củng cố vị thế của nó bằng cách than vãn, trong suy nghĩ hay qua lời nói - về người khác, về một tình huống, một điều gì đó đáng lẽ "không nên" xảy ra, hay thậm chí về chính bản thân bạn. Ví dụ, khi bạn đang xếp hàng dài trong siêu thị, tâm trí bạn có thể than phiền về nhân viên thanh toán làm việc chậm chạp quá, anh ta nên thao tác ra sao, hoặc anh ta không làm nên trò trống gì cả.
Khi điều này xảy ra, bản ngã hoàn toàn nắm quyền kiểm soát.Bạn không làm chủ suy nghĩ; mà những suy nghĩ làm chủ bạn.Để thoát khỏi cái vòng kìm tỏa đó, bạn phải nhận ra rằng chính giọng nói trong đầu bạn là thủ phạm và cảm giác khó chịu bực bội chỉ là phản ứng của bạn trước tiếng nói ấy. Chỉ bằng cách đó bạn mới có thể thực sự quan sát cuộc sống xung quanh mình một cách chân thật. Những trái lê vàng chín mọng trên bàn cân, niềm vui sướng và háo hức trong ánh mắt một đứa trẻ đang mong chờ được ăn trái lê thơm.
Vì vậy, điều chúng ta cần làm là tự giải phóng mình khỏi bộ áo giáp kiên cố ấy, khỏi tiếng nói lấn át đang bóp méo thực tại và sai sử chúng ta.
Quán sát tâm
Bước căn bản đầu tiên là nhận biết về những dòng tư tưởng mà bạn thường nghĩ, đặc biệt là những suy nghĩ tiêu cực như khó chịu, giận dữ, mất kiên nhẫn và ngay cả nỗi buồn. Ví dụ, bạn có thể đang tự than thân trách phận, rằng bạn vô dụng như thế nào ? Nếu bạn để ý lắng nghe những suy nghĩ lặp đi lặp lại này, thì bạn sẽ chợt nhận ra rằng nó như được ‘lập trình’ hàng ngày mà chúng ta không thực sự ý thức về điều đó.
Phân biệt tiếng nói của bản ngã và tình huống thực tế
Nhận thức là bước khởi đầu giúp chúng ta phá bỏ xiềng xích của bản ngã. Bạn sẽ nhận ra rằng những suy nghĩ của bạn và những cảm xúc tiêu cực mà chúng tạo ra gây nhiễu loạn và không cần thiết. Trở lại ví dụ xếp hàng dài đợi tính tiền ở siêu thị. Trong khi chờ đợi, thực ra bạn không khó chịu bởi vì phải xếp hàng lâu, mà bởi những điều tâm trí của bạn đang quy kết cho tình huống đó–rằng chờ đợi thật mệt mỏi và lãng phí thời gian. Trên thực tế, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng khoảnh khắc đó nếu bạn nói, "Đây đơn giản là điều đương nhiên phải xảy ra. Mình chẳng thể làm gì để thay đổi tình hình, vậy tại sao không hít thở sâu và nhìn ngắm và tận hưởng cuộc sống xung quanh mình nhỉ?"
Loại bỏ những câu chuyện hoang đường
Đôi khi sự lạc quan thái quá thậm chí còn tệ hại hơn những suy nghĩ bi quan. Ví dụ, bạn mới bị thôi việc và cố gắng không suy nghĩ tiêu cực bằng cách tự động viên mình rằng "Mất việc thật tuyệt vời!" Kiểu lạc quan ‘ép uổng’ như thế không cần thiết. Chúng ta cố bám víu vào những câu chuyện cổ tích về hạnh phúc - rằng chúng ta luôn phải hạnh phúc.Nhưng điều này chỉ khiến bạn bị mắc kẹt trong tình huống hiện tại. Thay vào đó, hãy đơn giản mô tả những gì đang diễn ra mà không phán xét: Tôi đang không có việc làm và cần tìm kiếm một công việc mới.
Tỉnh táo nhận biết
Khi bạn nhận ra sự khác biệt giữa tiếng nói trong đầu và tình huống thực tế, đó là khởi đầu của tỉnh thức. Đây thường là một khoảnh khắc ngắn ngủi - một tia chớp lóe lên rồi biến mất. Ban đầu bạn vẫn sẽ thất niệm, và những dòng tư tưởng cũ lại khởi phát, nhưng dần dần, bạn có chính niệm, nhận thức rõ ràng những gì đang diễn ra, và những suy nghĩ loạn động sẽ tự khắc lắng xuống. Đó là một quá trình chuyển biến từng bước, tâm chính niệm tỉnh giác dần được đánh thức, bởi bản ngã vốn không muốn thay đổi. Nó không muốn biến mất, vì vậy nó sẽ đưa ra vô vàn lý do khiến bạn không thể an trú trong hiện tại.
Hạ vũ khí
Thách thức của bạn là làm sao để tâm mình hòa hợp với phút giây hiện tại. Chiến đấu với bản ngã chỉ khiến nó mạnh hơn.Tuyên chiến với nó là bạn đang tạo ra một kẻ thù. Ví dụ: Buổi sáng khi bạn thức giấc, trời mưa và bầu trời xám xịt, tâm trí tự nhủ "Ôi thật là một ngày u ám!" và đó không phải là một ý nghĩ dễ chịu. Đi kèm với ý nghĩ đó, có thể là những cảm xúc: sợ hãi, thất vọng, chán nản. Bạn có thể nhận ra rằng sự phán xét ấy chẳng qua chỉ là một thói quen tâm lý, một sự mặc định vô thức. Nhận biết đơn giản này tạo không gian cho ý tưởng mới xuất hiện. Bạn có thể nhìn ra ngoài cửa sổ mà không có sự định kiến đó. Bầu trời đúng là màu ghi xám, nhưng có thể vẫn còn những tia nắng đang len lỏi qua những đám mây. Có thể vài giọt mưa đang rơi. Những hình ảnh đó chẳng u ám chút nào mà mang một vẻ đẹp riêng. Rồi bỗng nhiên, bạn được tự do. Bạn không còn áp đặt, dán nhãn cho thực tại, và bạn được tự do hân hưởng những điều mà trước đây bạn vẫn chối bỏ.
Thảo Nguyên
(Theo oprah.com)
Cảm giác tách biệt này là một đặc tính cố hữu của bản ngã. Bản ngã thích củng cố vị thế của nó bằng cách than vãn, trong suy nghĩ hay qua lời nói - về người khác, về một tình huống, một điều gì đó đáng lẽ "không nên" xảy ra, hay thậm chí về chính bản thân bạn. Ví dụ, khi bạn đang xếp hàng dài trong siêu thị, tâm trí bạn có thể than phiền về nhân viên thanh toán làm việc chậm chạp quá, anh ta nên thao tác ra sao, hoặc anh ta không làm nên trò trống gì cả.
Khi điều này xảy ra, bản ngã hoàn toàn nắm quyền kiểm soát.Bạn không làm chủ suy nghĩ; mà những suy nghĩ làm chủ bạn.Để thoát khỏi cái vòng kìm tỏa đó, bạn phải nhận ra rằng chính giọng nói trong đầu bạn là thủ phạm và cảm giác khó chịu bực bội chỉ là phản ứng của bạn trước tiếng nói ấy. Chỉ bằng cách đó bạn mới có thể thực sự quan sát cuộc sống xung quanh mình một cách chân thật. Những trái lê vàng chín mọng trên bàn cân, niềm vui sướng và háo hức trong ánh mắt một đứa trẻ đang mong chờ được ăn trái lê thơm.
Vì vậy, điều chúng ta cần làm là tự giải phóng mình khỏi bộ áo giáp kiên cố ấy, khỏi tiếng nói lấn át đang bóp méo thực tại và sai sử chúng ta.
Quán sát tâm
Bước căn bản đầu tiên là nhận biết về những dòng tư tưởng mà bạn thường nghĩ, đặc biệt là những suy nghĩ tiêu cực như khó chịu, giận dữ, mất kiên nhẫn và ngay cả nỗi buồn. Ví dụ, bạn có thể đang tự than thân trách phận, rằng bạn vô dụng như thế nào ? Nếu bạn để ý lắng nghe những suy nghĩ lặp đi lặp lại này, thì bạn sẽ chợt nhận ra rằng nó như được ‘lập trình’ hàng ngày mà chúng ta không thực sự ý thức về điều đó.
Phân biệt tiếng nói của bản ngã và tình huống thực tế
Nhận thức là bước khởi đầu giúp chúng ta phá bỏ xiềng xích của bản ngã. Bạn sẽ nhận ra rằng những suy nghĩ của bạn và những cảm xúc tiêu cực mà chúng tạo ra gây nhiễu loạn và không cần thiết. Trở lại ví dụ xếp hàng dài đợi tính tiền ở siêu thị. Trong khi chờ đợi, thực ra bạn không khó chịu bởi vì phải xếp hàng lâu, mà bởi những điều tâm trí của bạn đang quy kết cho tình huống đó–rằng chờ đợi thật mệt mỏi và lãng phí thời gian. Trên thực tế, bạn hoàn toàn có thể tận hưởng khoảnh khắc đó nếu bạn nói, "Đây đơn giản là điều đương nhiên phải xảy ra. Mình chẳng thể làm gì để thay đổi tình hình, vậy tại sao không hít thở sâu và nhìn ngắm và tận hưởng cuộc sống xung quanh mình nhỉ?"
Loại bỏ những câu chuyện hoang đường
Đôi khi sự lạc quan thái quá thậm chí còn tệ hại hơn những suy nghĩ bi quan. Ví dụ, bạn mới bị thôi việc và cố gắng không suy nghĩ tiêu cực bằng cách tự động viên mình rằng "Mất việc thật tuyệt vời!" Kiểu lạc quan ‘ép uổng’ như thế không cần thiết. Chúng ta cố bám víu vào những câu chuyện cổ tích về hạnh phúc - rằng chúng ta luôn phải hạnh phúc.Nhưng điều này chỉ khiến bạn bị mắc kẹt trong tình huống hiện tại. Thay vào đó, hãy đơn giản mô tả những gì đang diễn ra mà không phán xét: Tôi đang không có việc làm và cần tìm kiếm một công việc mới.
Tỉnh táo nhận biết
Khi bạn nhận ra sự khác biệt giữa tiếng nói trong đầu và tình huống thực tế, đó là khởi đầu của tỉnh thức. Đây thường là một khoảnh khắc ngắn ngủi - một tia chớp lóe lên rồi biến mất. Ban đầu bạn vẫn sẽ thất niệm, và những dòng tư tưởng cũ lại khởi phát, nhưng dần dần, bạn có chính niệm, nhận thức rõ ràng những gì đang diễn ra, và những suy nghĩ loạn động sẽ tự khắc lắng xuống. Đó là một quá trình chuyển biến từng bước, tâm chính niệm tỉnh giác dần được đánh thức, bởi bản ngã vốn không muốn thay đổi. Nó không muốn biến mất, vì vậy nó sẽ đưa ra vô vàn lý do khiến bạn không thể an trú trong hiện tại.
Hạ vũ khí
Thách thức của bạn là làm sao để tâm mình hòa hợp với phút giây hiện tại. Chiến đấu với bản ngã chỉ khiến nó mạnh hơn.Tuyên chiến với nó là bạn đang tạo ra một kẻ thù. Ví dụ: Buổi sáng khi bạn thức giấc, trời mưa và bầu trời xám xịt, tâm trí tự nhủ "Ôi thật là một ngày u ám!" và đó không phải là một ý nghĩ dễ chịu. Đi kèm với ý nghĩ đó, có thể là những cảm xúc: sợ hãi, thất vọng, chán nản. Bạn có thể nhận ra rằng sự phán xét ấy chẳng qua chỉ là một thói quen tâm lý, một sự mặc định vô thức. Nhận biết đơn giản này tạo không gian cho ý tưởng mới xuất hiện. Bạn có thể nhìn ra ngoài cửa sổ mà không có sự định kiến đó. Bầu trời đúng là màu ghi xám, nhưng có thể vẫn còn những tia nắng đang len lỏi qua những đám mây. Có thể vài giọt mưa đang rơi. Những hình ảnh đó chẳng u ám chút nào mà mang một vẻ đẹp riêng. Rồi bỗng nhiên, bạn được tự do. Bạn không còn áp đặt, dán nhãn cho thực tại, và bạn được tự do hân hưởng những điều mà trước đây bạn vẫn chối bỏ.
Thảo Nguyên
(Theo oprah.com)
- 2216 lượt
